Van musculoskeletale stoornis naar klacht

Heeft u zich wel eens afgevraagd hoe een klacht zoals pijn of stijfheid in het bewegingsapparaat kan ontstaan? Wat het mechanisme erachter is? Welnu, recentelijk is een theorie opgesteld die dit probeert te verklaren. Een samenvatting.

De stoornis

In de musculoskeletale geneeskunde worden een aantal stoornissen beschreven die aan de basis staan van klachten. Eén daarvan is de blokkade. Dit wordt omschreven als ‘een niet fysiologische bewegingsbeperking van een gewricht’. Dat wil zeggen: er is minder beweeglijkheid dan dat de bezitter van het gewricht gewend is of wat een onderzoeker ervan vindt. Er zijn verschillende manieren waarop een blokkade kan ontstaan. Een inklemming in het gewricht van een structuur is een mogelijkheid, maar ook een overrekt of juist verkort kapsel/bandapparaat of gespannen spieren. Tenslotte is verlies van kraakbeen oppervlakte een mogelijkheid bijvoorbeeld door destructie bij artrose. Een andere musculoskeletale stoornis is de scheefstand in een gewricht. De uitlijning van de botstukken van het gewricht is al het ware niet meer optimaal. De aanleidingen voor het ontstaan van een stoornis kan velerlei zijn: ongeluk, overbelasting, vermoeidheid, onverwachte beweging, spanning in de ruimste zin van het woord.

Van stoornis naar klacht

Nu is er een stoornis, maar hoe kan dit klachten geven? Een blokkade of scheefstand gaat vaak gepaard met extra druk of rek op de betrokken weefsels van het gewricht. Dit wordt geregistreerd door receptoren en doorgegeven aan het centrale zenuwstelsel (ruggenmerg en hersenen). Enerzijds kan er een reflex optreden met spierspanning om het getroffen gebied te beschermen. Deze spierspanning zet het gebied vast en kan zo de stoornis onderhouden. Anderzijds bereiken zenuwprikkels de hersenen waardoor de bewustwording op gang kan komen en klachten kunnen ontstaan.

De klacht op afstand

De klacht hoeft niet perse gevoeld te worden in het gebied met de stoornis. De stoornis zelf wordt mogelijk gecompenseerd in een ander gebied, dat de taak probeert over te nemen. En als dat gebied daardoor overbelast raakt, het was mogelijk niet toegerust voor die taak, dan kunnen daar klachten ontstaan. Er zijn nog andere mechanismen waardoor een klacht op afstand kan ontstaan.

Verschil in klachten

Waarom ontwikkelt de ene persoon wel klachten en de ander niet als er een stoornis aanwezig is? Dat heeft alles te maken met het totaalplaatje waarin de persoon zich bevindt. Elke persoon heeft een uniek set genen en ontwikkeling zowel lijfelijk als emotioneel als mentaal. De ene persoon zal gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van klachten dan de ander. Maar ook de situatie waarin de persoon zich bevindt is van belang: de eisen die aan hem gesteld worden door zichzelf, naasten, of op werk. De omstandigheden spelen een rol: het weer, seizoenen, media. Er is dus een heel complex van factoren in het spel dat bepaalt of er een klacht wordt ervaren en hoe.

Het herkennen van factoren die van invloed zijn op de beleving en mate van de klacht is dus belangrijk om op zoek te gaan naar een gerichte behandeling. Dat kan een musculoskeletale stoornis zijn, maar ook iets anders …

Bron: van Hogezand M.B. Musculoskeletale geneeskunde, een theorie over het ontstaan van klachten van het bewegingsapparaat. Mijnbestseller.nl 2022. ISBN 9789403679549